CCD i jego przyczyny

Od czasu wprowadzenia neonikotynoidów jako zapraw nasion pojawił się problem ginięcia pszczół w rejonach ich stosowania w różnych regionach świata.
W 1997 r. we Francji stwierdzono zatrucia pszczół w pobliżu firmy zaprawiającej nasiona. W tym to czasie firma nie posiadała odpowiednich filtrów w wyposażeniu, w wyniku czego ulatniająca się trucizna osadzała się na kwitnącym rzepaku, doprowadzając do zatrucia pszczół. W tym samy roku stwierdzono zatrucia podczas siania nasion słonecznika. Starta z nasion zaprawa wydostawała się z pneumatycznych siewników do środowiska.
W 1999 r. po ponownych zatruciach zaprawa neonikotynoidowa została zabroniona we Francji do zaprawiania nasion w uprawach kukurydzy i słonecznika.
W 2002 r. we Włoszech stwierdzono zatrucia w czasie siewu kukurydzy. Nasiona kukurydzy zostały zaprawione środkiem Neonic przeciw żukowi żerującemu na korzeniach kukurydzy. We wrześniu tego roku w Bolonii odbyła się konferencja, na której omówiono zatrucia zaprawą do kukurydzy. W konferencji tej brał udział pan Brasse (przedstawiciel BBA) oraz inni niemieccy naukowcy.

Zaprawione nasiona kukurydzy w czasie siewu siewnikami pneumatycznymi zostają uszkodzone, w wyniku czego odłamki i pył zaprawy uwalniają się do środowiska (zdjęcie obok). Nasiona te zostają wstrzeliwane do ziemi siewnikami pneumatycznymi, a wydostające się powietrze zabiera pył zaprawy, roznosząc go po okolicy. Pył ten zatruwa nektar i pyłek na kwiatach lub bezpośrednio zbierające pszczoły. Zatrucie neonikotynoidami w 2008 roku spowodowane było złą przyczepnością zaprawy. Przyczepność ta miała zostać poprawiona. Zdjęcie wykonane w 2011 roku ukazuje, że dalej następuje ścieranie z nasion otoczki zaprawy. Podobne problemy występują na zaprawionych nasionach słonecznika.
W 2008 roku stwierdzono, że lepszą przyczepność ma zaprawa na nasionach rzepaku, dlatego jeszcze przed siewem dopuszczono ją do ponownego stosowania.

DBIB (Niemiecki Związek Pszczelarzy Zawodowych) jest przekonany, że stosowanie zapraw neonikotynoidowych na rzepaku może prowadzić również do zatruć pszczół. Trudne jest to do udowodnienia, gdyż w tym czasie giną już niektóre rodziny pszczele przez Warrozę.

W Niemczech pierwsze, duże straty rodzin pszczelich miały miejsce zimą 2002/2003. Straty te w DBIB wiązano (na podstawie doniesień z Francji i Włoch) z wprowadzeniem zapraw neonikotynoidowych nowej generacji z clothianidiną  na czele.

Te ogromne zimowe straty rodzin pszczelich doprowadziły w 2004 roku do powstania DeBeMo (grupy monitorującej niemieckie pszczelarstwo).

W czasie zatruć w 2008 roku stwierdzono, że pszczoły zbierają również zatruty pyłek. Przy zatruciu 12 500 rodzin pszczelich w Oberrheingraben zalecono spalenie plastrów z pierzgą (zdjęcie obok), jako źródła ponownego zatrucia.

Masowe ginięcie rodzin pszczelich w USA tzw. CCD ma ścisłe powiązanie z wielkoobszarowym stosowaniem neonikotynoidowych zapraw.

Pszczoły mogą zatruć się również wodą gutacyjną (zdjęcia poniżej).

Gutację wykorzystywały również firmy produkujące zaprawy i szukające metod do skutecznego dozowania.
Do zatrucia pszczół może dojść również pyłkiem roślin wyrastających z zaprawionych nasion. O tym, że zaprawy neonikotynoidowe znaleźć można w pyłku kukurydzy można się dowiedzieć na stronie internetowej (analiza umierania Pszczół 2008r.)

Dodatkowe informacje znaleźć można również w opracowaniach z 2008 roku („Befunde2008“).    

Pobierz plik: Befunde2008.pdf

Już 4 nanogramy mogą zabić pszczoły!

Jak ważny jest pyłek dla rodzin pszczelich nie trzeba nikomu wyjaśniać. Bez zdrowego pyłku (szczególnie jesienią) pszczoły nie mogą się dobrze rozwijać i przygotować do zimy.
Zbierające pyłek z kukurydzy pszczoły zobaczyć można na zdjęciu nr 0325. Robią to pewnie z braku alternatyw innego źródła pyłku lub co bardziej prawdopodobne pyłek z kukurydzy staje się dla nich atrakcyjniejszy.
Naukowcy z Holandii (Henk Tennekes) oraz amerykańscy naukowcy udowodnili, że małe dawki neonikotynoidów (Imidakloprid) mogą wywoływać nosemozę. Doświadczenia pokazują, że nowa Nosema Cerane jest następstwem zatruć. Prof. Maini (Bologna), prof. Luc Belunces stwierdzają wyraźnie wyższą toksyczność na pszczoły niż wykazują to opracowania producentów substancji chemicznych lub instytuty wykonujące zlecenia dla nich.
W 1969 r. miało miejsce wzmożone pojawienie się nosemozy. Zjawisko to miało związek ze stosowaniem w rolnictwie DDT. Wyniki przeprowadzonych badań pod naciskiem przemysłu chemicznego nie zostały opublikowane.
W byłym DDR obserwowane były podobne zjawiska (dokumenty dostępne Christoph Koch).

Dlaczego jesienią oraz w czasie zimowli powstaje problem z Warrozą?
W przypadku, gdy pyłek lub pierzga zawiera neonikotynoidy lub PSM, młode pszczoły nie mogą dobrze się rozwinąć. Substancje te prowadzą również do paraliżu pszczół, co szczególnie jesienią ma związek z niedogrzaniem rozwijających się młodych pszczół zimowych. Niedogrzanie prowadzi także do wydłużenia się czasu rozwoju pszczół, a to daje możliwość szybszego namnażania się pasożytów w komórkach z czerwiem.
Pszczoły zjadające pierzgę z substancjami chemicznymi tracą również możliwość dobrej orientacji, mają problemy z powrotem do ula. Na polach z zaprawionym rzepakiem często spotkać można siedzące, zbierające się grupy pszczół. Pszczoły te nie potrafią wrócić do domu. Na pasieczysku sytuacja ta prowadzi do powstania rabunków.
Pszczoły w miastach nie mają tego problemu. Również w górach i lasach Austrii pszczoły mają się lepiej niż w rejonach intensywnego rolnictwa.
W Baden-Württemberg nie stosuje się w tej chwili zapraw kukurydzy, nie jest również stosowany granulat (Santana), mało jest również upraw rzepaku. W trzecim roku bez neonikotynoidów pszczoły wróciły do sytuacji sprzed 1994 roku! Obecnie są tutaj intensywne uprawy kukurydzy, jedyne przerwy w jej uprawie spowodowane są zwalczaniem żuka kukurydzianego.
Poza pojedynczymi zatruciami pszczół w uprawach pszenicy Dimeteoatem (przeciw mszycom) nie ma innych przyczyn strat pszczół. Inaczej jest tam, gdzie masowo uprawia się rzepak oraz tam gdzie stosowana jest Santana w uprawach kukurydzy.
Chorób pszczół takich jak Nozema lub Warroza całkowicie zwalczyć się nie da.
By mieć zdrowe pszczoły musimy zrezygnować z niektórych środków ochrony roślin, szczególnie z neonikotynoidów.

Pobierz oryginalny list Ch. Kocha.pdf